در این مقاله قصد داریم درباره ی یکی از فعالیتهای اقتصادی که هدفش برطرف کردن نیازهای مشتریان و رویکردی مقیاس‌پذیر و بر پایه فناوری‌های جدید است، یعنی استارتاپ بپردازیم. اصطلاح استارت اپ این‌روزها محبوبیت زیادی پیدا کرده است و افراد علاقه‌مند بسیاری برای انجام این کار وارد بازار کسب و کار‌های استارتاپی می‌شوند. یک چیز که همه‌ی ما می‌توانیم درمورد آن توافق کنیم ویژگی اصلی یک استارت آپ است. وآن، توانایی رشد است. این تمرکز استارت اپ‌ها بر رشد و بدون محدودیت جغرافیایی است که استارت آپ ها را از مشاغل کوچک و سنتی جدا می‌کند.
تاریخچه ی شکل گیری استارتاپ
شروع استارتاپ با آغاز تمدن در بین انسانها و خرید و فروش محصولات مختلف گره خورده است.اما آغاز استفاده از مفهوم استارت آپ به سال حدود 1911 میلادی برمی‌گردد که شروع آنها با شرکت‌های Silicon Valley بود. یکی از مهمترین محصولات این شرکت، استارت آپ IBM بود که اسم آن از International Business Machines برگرفته شده است. این استارت آپ در سالیان بعد موفق شد که خود را به عنوان یکی از غول‌های تولید کننده نرم افزار در دنیا معرفی کند.
یکی دیگر از قدیمی‌ترین و موفق‌ترین استارت آپ های دنیا، شرکت اپل است که توسط استیو جابز راه‌اندازی شد و همه شما با نحوه به وجود آمدن و سختی کشیدن‌های این فرد در به نتیجه رسیدن این استارت آپ آشنا هستید. اما یکی دیگر از استارت آپ های معروف جهان که همه ما با آن درگیر هستیم، استارت آپ گوگل است که ایده آن در سال 1997 مطرح شد و در سال 1998 آغاز به کار و محصول خود را تولید کرد. امروزه می‌توان موتور جستجوی گوگل را به عنوان پیچیده‌ترین و قویترین موتور جست وجو در جهان معرفی کرد.
در تعریف استارتاپ، ما ویژگی‌های زیر را مد نظر داریم:
- کسب و کاری که هدفش ارزش آفرینی است.
- کسب و کاری که پایداری برای اعضای آن دغدغه است و فرصت‌جو است اما فرصت‌طلب نیست.
- کسب و کاری که دغدغه‌ی مقیاس پذیری دارد.
- کسب و کاری که ممکن است مبتنی بر تکنولوژی های جدید باشد یا نباشد.
- کسب و کاری که هنوز در شرایط ابهام است و دوران نوزادی و کودکی خود را طی می‌کند.
همچنین برای اینکه بفهمیم استارت آپ چیست بهتر است ابتدا بفهمیم در معنی استارت آپ چه چیزهایی نیست:
- استارت اپ یک رویداد و همایش کارآفرینی نیست.
- یک وب سایت یا یک اپ موبایل لزوما یک استارت اپ نیست.
- استارت اپ یک شرکت کوچک که در حال درآمدزایی و رشد است نیست
انواع استارت آپ
- استارت آپ های فعال در زمینه سبک زندگی
مفهوم استارت آپ سبک زندگی شامل پروژه‌ها و کارهایی می‌شوند که با سبک زندگی افراد مختلف در ارتباط هستند. در واقع هدف از راه اندازی این استارت آپ ها، کمک به بهبود زندگی افراد جامعه با استفاده از روش‌های مختلف است. مثلاً ممکن است یک گروه از آنها به سراغ آموزش روش‌های آشپزی بروند و گروهی دیگر در زمینه حفظ سلامت خانواده‌ها فعالیت کنند. حال ممکن است کار این گروه به صورت مجازی و در قالب تیم‌های اینترنتی انجام گیرد یا در فضای واقعی و به صورت یک شرکت واقعی پروژه خود را راه اندازی کنند.
- استارت آپ های کوچک(مشاغل خانوادگی)
این گروه بیشتر به صورت مشاغل کوچک تشکیل می‌شوند و معمولاً خانوادگی اداره می‌شوند. تصور کنید که یک خانواده تصمیم می‌گیرد یک شرکت خدماتی تأسیس کنند و از طریق خدمت رسانی به افراد جامعه، کسب درآمد کنند. حتی ممکن است چند نفر از دوستان یا از آشنایان در زمینه تولید یک محصول خاص، مانند تولید شال و روسری با یکدیگر توافق کنند و سرمایه راه اندازی آن را نیز به صورت شراکتی تأمین کنند. نکته ی مهم این است که این مدل از مشاغل سود زیادی به دست نمی‌آورند، اما از ثبات کاری خوبی برخوردار خواهند بود.
- استارت آپ های مقیاس پذیر
استارت آپ هایی در این دسته قرار می‌گیرند که علاوه بر اینکه به سوددهی بالا فکر می‌کنند، رویای جهانی شدن را نیز دارند. آنها مدام در فکر بزرک کردن کسب‌وکار خود هستند و همیشه در جست وجوی جذب سرمایه برای بزرگتر شدن هستند. از مهمترین این نوع استارتاپ ها می توان به فیسبوک و اوبر اشاره کرد. این گونه شرکت‌ها یا موفق می‌شوند و به رویای جهانی شدن خود می‌رسند و یا به طور کلی شکست می‌خورند.
- استارت آپ های کوچک وابسته به شرکت‌های بزرگ
این استارت آپ ها به نمایندگی از شرکت‌های بزرگ وظیفه دارند که در جهت بهبود عملکرد آنها عمل کنند. ملاک های مختلفی برای کار این گروه وجود دارد و آنها بیشتر تلاش می‌کنند که کارشان جنبه مطالعاتی داشته باشد و اقدامات اولیه برای شرکت‌های بزرگتر را انجام دهند. مثلاً یک شرکت بزرگ تصمیم می‌گیرد که یک محصول x را در بین محصولات خود قرار دهد. پس این گروه موظف می‌شوند که وضعیت بازار و مشتریان را نسبت به این محصول یا خدمات بررسی کنند و در صورت موفقیت در این حوزه، شرایط را برای حضور شرکت بزرگتر فراهم کند. دسته‌ای دیگر از این‌گونه استارتاپ‌ها نیز وجود دارند که به فروش و بازاریابی محصول شرکت‌های بزرگ می‌پردازند.
- استارت آپ های فعال در زمینه شبکه‌های اجتماعی
احتمالاً مطالب زیادی در مورد کسب درآمد از اینترنت با استفاده از ابزارهایی مانند اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک را مطالعه کرده‌اید و می‌دانید که حتی یک نفر نیز می‌تواند به صورت انفرادی در این حوزه کسب درآمد کند. اما برخی از افراد ایده پرداز، ترجیح می‌دهند که به صورت گروهی وارد این حوزه شوند و با طراحی یک نرم افزار یا یک اپلیکیشن، به راحتی شرایط کسب درآمد اینترنتی را فراهم کنند. نمونه‌های متعددی از این تیم‌ها در سطح ایران و سطح جهان وجود دارد که با یک جست وجوی ساده در اینترنت می‌توانید نمونه‌های موفق آنها را پیدا کنید.
چند نمونه از استارت آپ های موفق جهانی و ایرانی
امیدواریم که تمامی استارت آپ های ایرانی در زمینه فعالیت خود موفق باشند. طبق آمارهای بین المللی، سه استارت آپ موفق ایرانی عبارتند از:
- دیجی کالا
- آپارات
- تخفیفان
جهانی مانند:
- اوبر (Uber)
- ایربی‌ان‌بی
- پینترست (Pinterest)