تحولات و اتفاقات اخیر در سطح جهان، به ویژه بحران های مالی جهانی، علاقه به تمرکز بر موضوع ریسک و ماهیت ابزارها و سامانه های عملیاتی مدیریت ریسک را زیاد کرده است؛ افزایش بیش از حد تقلب در شرکت ها و رسوایی های ناشی از کشف آنها در دهه های جدید نیاز به استفاده از ساز و کارهای نظام راهبر و توجه به حاکمیت شرکتی را بیش از پیش ضروری ساخته است.
در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی مدیریت ریسک در بازار بورس به یادگیری نحوه مدیریت در بورس بپردازیم شما به عنوان معامله گر اگر به دنبال رسیدن به بازده مورد انتظار در سرمایه‌گذاری خود هستید باید نکات مهمی را که در ادامه اشاره خواهیم کرد را در نظر داشته باشید.
مدیریت ریسک در بورس به فرآیند شناسایی، تحلیل و کنترل عواملی که ممکن است باعث ضررهای بالقوه در سرمایه‌گذاری گردد، گفته می‌شود. اساسا مدیریت ریسک زمانی اتفاق می‌افتد که یک سرمایه‌گذار یا مدیر صندوق، پتانسیل زیان‌های یک سرمایه‌گذاری را تجزیه و تحلیل کرده و تلاش می‌کند تا با توجه به اهداف سرمایه‌گذاری یا سطح تحمل ریسک صندوق، اقدام مناسب را انجام دهد.
ریسک در دنیای سرمایه‌گذاری از بازده جدایی‌ناپذیر است. مدیریت ریسک در بورس، همیشه براساس ارتباطی که بین ریسک و ﺑﺎزده وﺟود دارد، انجام می‌شود. هر چه یک سرمایه‌گذاری ریسک بیشتری داشته باشد، می‌توان انتظار بازده بالاتری نیز از آن داشت. البته در حین بررسی بازده باید به مفاهیم بازده مورد انتظار و بازده تحقق یافته نیز توجه داشت. بازده مورد انتظار مقدار بازده‌ای است که سرمایه گذار “انتظار” دارد آن را در مدت زمان مشخصی کسب کند. بازده “تحقق یافته” بازده‌ای است که سرمایه‌گذار به‌واسطه سرمایه‌گذاری خود در پایان مدت مورد نظر به دست می‌آورد.
نکات قابل توجه در چگونگی مدیریت ریسک
بازار را بشناسید!
مهمترین گام برای ورود به بازار بورس، آشنایی با بازار سرمایه است. هنگامی که با بازار بورس آشنا باشید، می‌توانید زمان مناسب برای خرید و فروش یک سهم را تخمین بزنید. برای این منظور کمک گرفتن از تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و تابلوخوانی می‌تواند به شما کمک شایانی کند.
حد سود و زیان را برای خود مشخص کنید.
از آنجایی که نمی‌توان از نتیجه هیچ سرمایه‌گذاری صد درصد اطمینان داشت، تعیین حد سود و زیان امری ضروری است. شما باید با بررسی شرایط و آگاهی از حیطه‌ای که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید، بازه مناسب بازدهی برای خود را تعیین کنید و با کسب سود یا ضرر به اندازه‌ای که تعیین کردید، دارایی خود را به فروش برسانید. این کار از ضررهای هنگفت هنگام نامناسب بودن وضعیت بازار جلوگیری می‌کند.
نقدشوندگی سهام را بررسی کنید.
بهتر است تعداد خریداران و فروشندگان سهام انتخابی خود را تحت نظر داشته باشید. چرا که با این کار می‌توانید پیش از تشکیل صف‌های خرید یا فروش برای سهامتان تصمیم‌گیری کنید.
سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنید
زمانی که تصمیم به سرمایه‌گذاری می‌گیرید، مهم است که همه سرمایه خود را به یک واحد خاص اختصاص ندهید. چرا که با این کار اگر یک واحد اقتصادی دچار نوسان شود، همه دارایی شما را درگیر نخواهد کرد. بدین صورت می‌توانید ریسک و سرمایه خود را مدیریت کنید.
از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنید.
اگر فرصت کافی برای آموزش بورس ندارید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری گزینه مطلوبی برای شما هستند. سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری به معنی سپردن مدیریت سرمایه خودتان به گروهی از افراد خبره و با تجربه است تا به جای شما، شرایط را تحلیل کرده و بهترین تصمیم را بگیرند. در این صورت نه نیازی به صرف زمان و هزینه برای یادگیری روش‌های تحلیل و خرید و فروش سهام دارید و نه لازم است که خودتان را درگیر تصمیم‌گیری‌هایی کنید که بعضا بسیار حساس و پر اضطراب هستند.
استراتژی‌های مدیریت ریسک در بورس
انتقال: در این استراتژی سعی می‌شود تا با بستن قرارداد یا اقدامات مشابه، بخش دیگری عواقب ریسک را به عهده بگیرد. به عنوان مثال بیمه کردن یکی از راه‌های انتقال ریسک است. نوع دیگری از استراتژی انتقال، پذیرش جمعی ریسک است. در این روش، ریسک به صورت قراردادی به نهاد دیگری منتقل نمی‌شود اما زیان حاصله بین تمام اعضا تقسیم می‌گردد.
اجتناب: همانگونه که از نامش پیداست، اجتناب یعنی از فعالیتی که منجر به ایجاد ریسک می‌شود دوری کنیم. این فعالیت می‌تواند شامل نخریدن یک دارایی خاص باشد یا صرف نظر از ورود به یک کسب و کار. در نگاه اول شاید راه حل مناسبی به نظر برسد اما توجه داشته باشید که به واسطه اتخاذ این استراتژی، از تمامی سود‌های بالقوه که به واسطه ریسک کردن ممکن است بدست آورید، چشم‌پوشی کرده‌اید.
کاهش: این استراتژی شامل تمام روش‌هایی است که به کمک آنها می‌توان زیان ناشی از ریسک را کم کرد. به عنوان مثال در یک سایت ساختمانی همه افراد موظف به پوشیدن کلاه ایمنی هستند. این موضوع شاید از وقوع حادثه جلوگیری نکند، اما می‌تواند صدمات ناشی از حوادث را کاهش دهد.
پذیرش: پذیرش ریسک به معنای قبول کردن تبعات ناشی از ریسک است. گاهی برخی از ریسک‌ها بر کل بازار و نه فقط سهام یک شرکت یا صنعت خاص تأثیر می‌گذارد. این دسته از ریسک‌ها قابل اجتناب نیستند و یا هزینه مقابله با آنها بسیار سنگین است. به این دسته از ریسک‌ها اصطلاحا ریسک سیستماتیک گفته می‌شود. به عنوان مثال در این زمینه، کشوری را در نظر بگیرید که درگیر جنگ شده است. اجتناب از عواقبی که جنگ برای یک کشور به همراه دارد، تقریبا ممکن نیست.
نتیجه گیری
مدیریت ریسک کار بسیار مهمی است، اگر به موقع طی شروع یک پروژه آغاز شود می تواند سودمند بوده و ابزار قدرتمندی برای شناسایی زود هنگام ضعف ها باشد. به بیان کلی مدیریت ریسک ، مشخص می کند که چگونه با ریسک ها روبرو شویم. مدیریت ریسک می‌خواهد به ما بگوید قرار نیست از کارهای پرخطر فرار کنیم، قرار است با احتیاط در مسیر حرکت کنیم و جوری پیش برویم که کمترین ریسک را داشته باشیم. مدیریت ریسک یک تمرین نیست که تنها در ابتدای پروژه‌ها به آن بپردازید، بلکه یک کار مداوم است که باید برای آن توجه و زمان صرف کنید.